zaterdag 30 juni 2012

Natalie Merchant - Retrospective


Toen 'Ophelia' haar solodebuut 'Tigerlily' opvolgde, stond het als een paal boven water: Natalie Merchant had haar 10.000 Maniacs niet nodig. Integendeel. Nog twee solo-cd's volgden. Het méér dan fantastische 'Motherland', waarop Merchant in de nasleep van 9/11 toch nog het Amerikaanse patriottisme op de korrel nam. En 'The House Carpenters Daughter', een tot stilte aanmanende verzameling folkcovers. Natalie Merchant wist te boeien met haar voller wordende stem en verfijnde teksten. Ze wist te verrassen en zichzelf te vernieuwen. Bepaalde critici spraken over de mooiste stem in de hedendaagse muziek. We geven hen geen gelijk, maar durven evenmin beweren dat ze er helemaal naast zitten.
In de aanloop naar kerstmis en nieuwjaar zie je elk jaar opnieuw een reeks best ofs, greatest hits en dito boxen verschijnen. Ook dit jaar niets nieuws onder de zon, zo ook met Natalie Merchant. Haar recording career spreidt zich ondertussen uit over drie decennia, waarvan de eerste 11 jaar met 10.000 Maniacs. Haar eerste soloplaat dateert uit 1995. En hoewel ze slechts vier studiocd's in die 10 jaar heeft uitgebracht, vond iemand de tijd en haar oeuvre rijp om haar een verzamel-cd te geven. 'Greatest Hits' zou als titel ongelukkig gekozen zijn, aangezien Natalie Merchant geen hits scoorde zoals ze dat in haar groepsverleden deed ('Hey Jack Kerouac', 'What's The Matter Here', 'Because The Night',...). Het vehikel werd dan maar 'Retrospective' gedoopt. Een vlag die niet echt de lading dekt.
Vooreerst zijn er twee versies. Een gewone cd (1995-2005), en een dubbele (1990-2005). Wie de eerste kiest, krijgt een chronologisch overzicht van de dertien singles die echter nooit hitparademateriaal werden. En niettegenstaande deze nummers 10 jaar overspannen, blijkt deze verzameling een zeer coherente cd op te leveren. Het zou Merchant echter een mooiere retrospectieve bezorgd hebben, mocht men het singlesidee overboord gegooid hebben en de meest markante nummers uit haar oevre gelicht hebben. Deze cd blijft wel overeind, maar had veel dieper kunnen gaan, en dan waardig zijn titel gedragen hebben.
Wie kiest voor de dubbele cd, krijgt, naast de hierboven beschreven cd, 5 jaar en 15 nummers extra. Onuitgegeven materiaal staat broederlijk naast nummers voor benefietcompilaties die dan weer perfect passen tussen de hernomen nummers, speciaal voor deze editie herwerkt. 'The Lowlands Of Holland' met The Chieftains, de 3 nummers met Billy Bragg, 'One Fine Day' (van de gelijknamige film), en de Gershwin-cover voor het 'Red, Hot and Rhapsody'-project staan hier nu allemaal verzameld onder haar eigen naam. Uit 'Very Special Christmas 3' krijgen we 'Children Go Where I Send Thee', dat pure gospel is en kerstmis gelukkig niet evoceert. 'Photograph' is de zoveelste samenwerking met REM, eerder verschenen op 'Born To Choose', een benefietcd voor vrouwelijke advocaten. De Dinah Washington cover 'I Know How To Do It' brengt ze hier in een liveversie uit '95, vergezeld van goed volk als Dr. John en Booker T. & The MG's. Allemaal nummers die de verzameling speciaal maken.
Ze doorspekt alles weliswaar met songs die deze cd een volwaardige nieuweling maken. Opener 'She Devil' is op de montagevloer blijven liggen ten tijde van 'Ophelia'. Ze schrijft in de liner notes dat ze hoegenaamd niet weet waarom. De dreiging die op 'Ophelia' voelbaar was, wordt hier ten top gedreven. Het uit 'Tigerlily' gelichte 'Cowboy Romance' werd herwerkt voor 'The House Carpenters Daughter' maar verscheen niet op die cd. De countryfolkversie die hier te vinden is, bewijst echter bewijzen dat Merchant ook haar eigen nummers nieuw leven kan inblazen. En het is steeds mooi wanneer een artiest oud werk niet eindeloos herhaalt maar de songs heruitvindt. Zij doet het op deze retrospectieve met zowel 'Thick As Thieves' als met 'Tell Yourself', beide van 'Ophelia'. De eerste herwerkt ze tot een piano-epos dat de luisteraar dwingt even stil te staan. De laatste recycleert ze om de sociale rol die ze zichzelf toeeigent en het 'hart-onder-de-riem'-gehalte dat het nummer bezit kracht bij te zetten.
En naarmate de cd vordert, wordt het materiaal - dat niet in chronologische volgorde staat - alleen maar sterker. 'Because I Could Not Stop For Death' is een Emily Dickinson-gedicht, op muziek gezet door Susan McKeown, een van de occasioneel opduikende backing vocals van Merchant. Het nummer verscheen eerder op McKeown's 'Prophesy', waar Natalie haar vers en de backings al inzong. Het is een ijzersterk nummer, en Merchant zat in het verleden nooit verlegen om iemand anders in de spotlight te plaatsen (bv.Katell Keinig) in functie van die noodzakelijke, spreekwoordelijke springplank.
De cd eindigt met het prachtige 'Come Take A Trip In My Airship'. Het nummer werd andermaal opgenomen voor het goede doel, in dit geval het aidsfonds voor kinderen. En misschien net daarom, omdat het een cd voor kinderen betrof, klinkt Natalie Merchant hier uiterst vrolijk. Het is een vroeg-20ste eeuwnummer dat niet eens een kinderliedje is, maar in deze versie (dat in de buurt van het walsje van Kirsty MacColl's 'Don't Come The Cowboy With Me, Sonny Jim' vertoeft) krijgt het een onschuldig en zorgenloos karakter. Misschien een vreemde eend in deze bijt, maar net daarom een waardige afsluiter voor een eigenzinnig carrière-overzicht. Deze retrospectieve is in enkele cd-vorm de ideale aankoop voor wie Merchant wil ontdekken. De dubbele versie zou normaal gezien beter moeten verkopen, want wie Merchant al kent, weet dat deze zangeres alleen sterk werk op de tweede cd zal gezet hebben. De kerstboom heeft z'n eerste pakje er al onder liggen... (27/11/2005)

Geen opmerkingen: